Satranç severlerin merakla beklediği senenin en büyük satranç organizasyonu olan 2022 Adaylar Turnuvası’nın başlamasına artık saatler kaldı. 16 Haziran-7 Temmuz tarihleri arasında İspanya’nın başkenti Madrid’de düzenlenen bu turnuvanın biz satranç severlere çok şey vaat ettiği kesin. Fakat satranca ilgi duyan, Queen’s Gambit izlemiş ve pandemi döneminde online turnuvaları ucundan kıyısından takip eden kişiler içinse 2022 Adaylar Turnuvası, profesyonel satrancı takip etmeye başlamak için iyi bir başlangıç noktası. Gelin hep birlikte önce Adaylar Turnuvası nedir ne değildir inceleyelim, daha sonra turnuva öncesi yaşananları ve turnuvaya katılmaya hak kazanan oyunculara göz atalım.
Turnuvanın Formatı ve Önemi
Adaylar Turnuvası, sekiz oyuncunun katılımıyla iki senede bir düzenlenen, kazananın satranç sporunun en önemli turnuvası olan Dünya Satranç Şampiyonası’na katılmaya hak kazandığı bir turnuvadır. Adaylar Turnuvası’nın önemini daha iyi kavramak adına Dünya Satranç Şampiyonası hakkında da birkaç kelam etmek gerek. Söz konusu şampiyona, 19. yüzyılın başından beri düzenlenen ve dünyanın en iyi satranç oyuncusunu belirlemek için kurgulanmış bir organizasyondur. Bir koltukta önceki şampiyonanın kazananı mevcut dünya şampiyonu, diğer koltukta ise Adaylar Turnuvası’nın galibi oturur. Bu iki oyuncu birbirleriyle 14 maçlık bir seride karşı karşıya gelir. Kazanan dünya şampiyonu unvanının yeni sahibi olur. Eğer 14 maçlık seri sonunda eşitlik bozulmazsa daha hızlı tempoda oynanan oyunlar yeni dünya şampiyonunu belirler.
Dünya Satranç Şampiyonası’nda, mevcut dünya şampiyonunun karşısına çıkan yol takdir edersiniz ki hiç de kolay değil. Yakın dönemde çeşitli başarılara imza atmış sekiz isim, toplamda 14 turluk bir turnuvada dünya şampiyonunun karşısına çıkmak için kıyasıya bir rekabetin içine girer. Tüm oyuncular birbirleriyle biri beyaz biri siyah renklerde olacak şekilde ikişer maç yapar. Bu maçlarda tarafların 120 dakikası vardır. 40. hamleden sonra her iki tarafa 60 dakika, 60. hamleden sonra 15 dakika eklenir. Bunlara ek olarak 60. hamleden sonra tarafların yaptığı her hamle başına 30 saniye daha eklenir. Kısacası saatlerce süren maçlara, dakikalarca hamle yapılmayan oyunlara hazırlıklı olun.
Son Gelişmeler
Oyuncuları ve turnuvayı daha detaylı incelemeden önce turnuva başlamadan yaşanan iki önemli olaya değinmeden geçemeyeceğim. Bu olaylardan ilki Adaylar Turnuvası katılımcılarından aynı zamanda bu turnuvayı 2016 yılında kazanan Rus Sergey Karjakin’in Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini kamuoyu önünde onaylamasının ardından FIDE Etik ve Disiplin komisyonu tarafından 6 ay resmi turnuvalardan men edilmesiydi. Bu karar neticesinde Karjakin, Adaylar Turnuvası’ndan çıkarıldı. FIDE, Karjakin yerine Mayıs 2022’de en yüksek skora sahip ve Haziran 2021-Mayıs 2022 arasında en az 30 maça çıkmış oyuncuyu davet etmeye karar verdi. Nisan 2022 tarihinde Carlsen ve turnuva katılımcıları dışında en yüksek skora sahip oyuncu Çinli Ding Liren’di. Fakat Ding, bahsi geçen tarihler arasında Covid-19 salgınının yarattığı seyahat zorlukları nedeniyle sadece 4 maça çıkmıştı. Bu sebepten ötürü Çin Satranç Federasyonu, üç farklı etkinlik düzenledi ve Ding’in 30 maçı geçmesini sağladılar ve Ding Liren, Sergey Karjakin’in yerine Adaylar Turnuvası’na dahil oldu.
Turnuva öncesinde yaşanan bir diğer önemli olay ise bir önceki Adaylar Turnuvası’na katılmaya hak kazanmış fakat Covid-19 salgını sebebiyle turnuvadan çekilen Azeri Teimour Radjabov’un bu seneki turnuvaya FIDE tarafından dahil edilmesiydi. Radjabov, FIDE’den turnuvanın salgın sebebiyle ertelenmesini talep etmiş fakat talebi reddedilmişti. Bunun üzerine Radjabov turnuvadan çekilmişti. Turnuva başladıktan kısa bir süre sonra turnuva, pandemi sebebiyle yarıda kalmış ve bir sene sonra 2021 yılında kaldığı yerden devam etmişti.
Gelin şimdi hep beraber 2022 Adaylar Turnuvasına hak kazanmış isimleri tanıyalım ve güncel form durumları hakkında konuşalım.
Katılımcılar
Fabiano Caruana (2783, ABD):
2018 Adaylar Turnuvası’nın galibi, dünya 4 numarası Fabiano Caruana, turnuvanın favori isimlerinden. Son dönemde inişli çıkışlı bir performans sergilese de Adaylar Turnuvası’na defalarca katılmış bir isim olarak tecrübesinin de yardımıyla üst sıralarda yer alması satranç severleri şaşırtmayacaktır.
Ding Liren (2806, Çin):
Sergey Karjakin’in yerine turnuvaya dahil olan Ding Liren, sekiz isim arasından en yüksek skora sahip oyuncu. Diğer yedi rakibine nazaran son dönemlerde oldukça fazla maça çıkan Ding, bu turnuvayı kazanmaya en yakın isimlerden biri.
Alireza Firouzja (2793, Fransa):
Geleceğin dünya şampiyonu olarak gösterilen, henüz 18 yaşına yeni basmış, dünya 3 numarası Alireza Firouzja; Caruana ve Ding ile turnuvanın favorileri arasında gösteriliyor. 2021 sonunda yakaladığı formu 2022 yılına taşıyamasa da klasik tempoda etkili bir oyuncu.
Hikaru Nakamura (2760, ABD)
Son yıllarda adını Twitch’te yaptığı yayınlarda ve pandemi döneminde düzenlenen online turnuvalarda duyuran Hikaru Nakamura, uzun bir sürenin ardından üst düzey bir turnuvada boy gösterecek. Hızlı tempoda dünyanın en iyilerinden olan Nakamura’nın son dönemlerde klasik tempoda gösterdiği performans takdire şayan.
Ian Nepomniachtchi (2766, Rusya)
Geçen seneki Adaylar Turnuvasını kazanan Ian Nepomniachtchi, Kasım 2021’de mevcut dünya şampiyonu Magnus Carlsen ile karşılaştı. Büyük çoğunluk serinin 2016 ve 2018 yıllarındaki gibi büyük bir çekişmeye sahne olacağını hatta bazıları Nepomniachtchi’nin kazanacağını iddia ediyordu. Fakat seri Nepomniachtchi için büyük hüsranla sonuçlandı. Şampiyonayı 7.5-3.5 kazanan Magnus Carlsen dünya şampiyonu unvanını korurken Ian Nepomniachtchi gösterdiği kötü performans ile destekçilerini üzdü. Bu turnuvada hiç şüphesiz geçen senenin rövanşını almak isteyen Rus oyuncu için Carlsen’in karşısındaki koltuğa uzanan yol hiç şüphesiz daha zorlu gözüküyor.
Jan-Krzysztof Duda (2750, Polonya):
2020 yılında klasik tempoda Carlsen’in 125 maçlık yenilmezlik serisini sonlandıran, 2021 Dünya Kupası şampiyonu Jan-Krzysztof Duda, dünya sıralamasında 15. sırada yer alıyor. Klasikte oldukça güçlü olan Duda, bazı turnuvalarda yaptığı gibi sürpriz bir performans ile şampiyonluğa uzanabilir.
Richard Rapport (2764, Macaristan):
Richard Rapport da tıpkı Jan-Krzysztof Duda gibi bazı turnuvalarda satranç severleri şaşırtan bir oyuncu. Dünya 8 numarası Macar oyuncu tıpkı Polonyalı meslektaşı gibi sürpriz bir performans ile üst sıraları zorlayabilir.
Teimour Radjabov (2738, Azerbaycan):
Dünya 18 numarası Teimour Radjabov, diğer yedi oyuncuya kıyasla en düşük skora sahip isim. Birkaç hafta önce katıldığı Norway Chess’te gösterdiği kötü performans başta olmak üzere son dönemde katıldığı turnuvalarda istediği sonuçları aldığını söyleyemeyiz. Turnuva öncesi yapılan tahminlerde genelde son sıralara konulmasına rağmen tecrübesiyle biz satranç severlere ilginç şeyler gösterebilir.
Dünya Satranç Şampiyonası’ndan sonra en prestijli satranç organizasyonu olan Adaylar Turnuvası için satranç severler hazır. Birbirinden başarılı ve yetenekli sekiz büyük usta, üç hafta boyunca on dört maç oynayacak ve dünya şampiyonu Magnus Carlsen’in rakibi olmaya çalışacak. Uzun saatler sürecek maçların ve alınan tatsız beraberliklerin bizleri sıkması muhtemel fakat bol fedalı, bol yenilik içeren, süre sıkışması sebebiyle oyuncuların hatalar yaptığı ve son turun son hamlesine kadar şampiyonun belli olmadığı bir turnuva olmasını temenni ediyorum.
Yazar: Kutay SEZGİN
Editöryal Düzenleme: Sıla YÜZER