Genellikle yüksek meblağlı oyuncu transferleri basının ve kamuoyunun ilgisini çekerken, FIFA’nın yeni “oyuncu kiralama” düzenlemeleri ile söz konusu bu ilginin nereye evirileceği merak konusu oldu. Tanguy Ndombele Tottenham’dan Lyon’a, Adama Traoré Wolverhampton Wanderers’tan Barcelona’ya, Antony Martial Manchester United’dan Sevilla’ya ve Aaron Ramsey Juventus’tan Rangers’a bu ocak ayında öne çıkacak uluslararası kiralama anlaşmalarından sadece birkaçı…
Bir sonraki transfer döneminde kulüpler, bu tür oyuncu kiralama hamlelerini müzakere ederken yeni düzenlemeye dikkat etmelidir. FIFA, genç oyuncuları geliştirmek ve rekabet dengesini teşvik etmek için belirtilen hedeflerle, oyuncu kiralamalarına ilişkin yeni düzenlemelerinin uygulamaya hazır olduğunu duyurdu. Mevcut sistemle algılanan sorunlar adil olsun ya da olmasın uluslararası kiralamaların mevcut düzenlemesinde önemli değişiklikler olacaktır. Ulusal kiralamalar bu düzenlemenin dışında olsa da üye derneklerin kiralamalarla ilgili kendi kurallarının FIFA ilkeleriyle uyumlu olmasını sağlamak için 2025 yılına kadar zamanları olacaktır.
Futbol Paydaşları Komitesi (“FSC”) tarafından geliştirilen ve onaylanan bu yeni kurallar, FIFA transfer sistemi reform paketinin bir parçası olarak beklemedeydi. 2021 senesinde FIFA, Covid-19 salgını nedeniyle yeni kuralların yürürlüğe girmesini ertelemişti. FSC’nin ve FIFA Konseyi’nin onayını takiben söz konusu bu kurallar 1 Temmuz 2022’de yürürlüğe girecektir.
İçerik ve Değişiklikler
Yeni düzenlemeler henüz yayınlanmamasına rağmen, FIFA’nın öngördüğü temel hükümlerden bazıları şu şekildedir;
- Uluslararası kiralamaların azami süresi 1 yıl olacak
Halihazırda FIFA, uluslararası kiralamalar için minimum bir süre belirlemekte ancak maksimum süreyi belirleyememektedir. (iki transfer sezonu arasındaki süre, bkz. Madde 10 FIFA RSTP) Bazı yerel lig düzenlemeleri, uluslararası oyuncular da dahil olmak üzere, oyuncu kiralayan üye kulüplerle ilgili olarak zaten maksimum süreler öngörmektedir. Örneğin; belirli koşullara tabi olarak İngiliz Futbol Ligi “EFL” üye kulüpleri tarafından, üye olmayan kulüplere verilen kiralamaları maksimum 2 yıl süreyle sınırlandırmaktadır (EFL Regülasyonu 54.5.3).
- Oyuncuları alt kiralama yasağı
Bu kural oyuncunun “asıl kulübünün” yazılı izin vermesi koşuluyla alt kiralamaya izin veren mevcut FIFA düzenlemesinin tam tersidir. (Madde 10(3) FIFA RSTP) Avrupa Konseyi’nin FIFA transfer sistemi hakkındaki 2021 uzman raporu “Rapor” tarafından işaretlendiği gibi FIFA’nın alt kiralamaları kaldırması, kiralama piyasasında şeffaflığı ve sözleşmeye dayalı istikrarı iyileştirmeyi hedeflemektedir.
- Sezonlara göre kiralama sayısına ilişkin kısıtlama aşağıdaki gibidir;
1 Temmuz 2022 – 30 Haziran 2023: maksimum 8 oyuncu
1 Temmuz 2023 – 30 Haziran 2024: maksimum 7 oyuncu
1 Temmuz 2024 – 30 Haziran 2025: maksimum 6 oyuncu
Şimdiye kadar FIFA tarafından, giriş veya çıkış için maksimum sayıda uluslararası kiralama öngörülmemiş olup nitekim kulüplerin yerel rekabet kuralları nedeniyle bazı sınırlamalar altında olacağı aşikardır. Örneğin; Premier Lig kuralları, herhangi bir zamanda 2 den fazla olmamak üzere, sezon başında maksimum 4 kiralamaya müsaade eder (Premier Lig Kuralları V.7.5 ve V.7.6). Burada yeni FIFA düzenlemelerinden farklı olarak; mevcut Premier Lig kuralları, denizaşırı kulüplerden alınan kiralamalar için geçerli olmayıp kulübün verebileceği kiralık sayısını da etkilememektedir.
Unutulmaması gereken bir nokta da; FIFA’nın “uluslararası transfer” tanımının “bir oyuncunun transferinin bir federasyondan başka bir federasyona olmasıdır.” (Definitions, FIFA RSTP) Bu nedenle FIFA bir istisna içermediği sürece, aynı lig sisteminde faaliyet gösterebilecek İngiliz ve Galler kulüpleri arasındaki kiralamalar yeni düzenlemelere tabi olacaktır.
- 21 yaş ve altı oyuncular ile kulüp tarafından eğitilmiş oyuncular maksimum sayılardan hariç tutulacaktır
Rapor, 2013-2017 yılları arasında kiralamaya tabi oyuncuların yaş ortalamasının 21 olduğunu göstermektedir. FIFA’nın 2021 Küresel Transfer Raporuna göre; 23 yaş altı tüm transferlerin %31,5’ini kiralamalar ve kiralama getirileri oluştururken; 23 yaş ve üzeri transferler bu rakamların %18,1’ini oluşturmaktadır.
- Bir sezonda tek bir kulübe kiralık en fazla 3 oyuncu verilebilecek ve tek bir kulüpten 3 kiralık oyuncu alınabilecek
FIFA, kiralamalarla ile ilgili her ne kadar daha önceleri böyle bir sınırlama koymamış olsa da, bazı yerel liglerde bir örneklerini görmek mümkündür. Örneğin; Premier Lig kurallarında, kulüplerin aynı anda bir kulüpten birden fazla oyuncu kiralayamayacağını belirten benzer ancak daha kısıtlayıcı bir hüküm bulunmaktadır. (Premier Lig Kuralları V.7.5) Fakat söz konusu bu kural uluslararası kiralamalar için geçerli değildir.
Etkisi
Yeni tedbirlerin çok gelişmiş kiralama programlarına sahip kulüpleri etkileyeceğini söylemek doğru olacaktır. Ancak birçok kulübün oyuncusunu ağırlıklı olarak daha genç yaşta kiralık verildiği göz önüne alındığında söz konusu bu kuralların aşırı derecede önemli olmayabileceğini de belirtmek gerekir. Çeşitli finansal fair play düzenlemelerinin dayattığı finansal kısıtlamalar dahilinde faaliyet gösteren kulüplerde kiralama ücretlerinin kaybı bazı kulüpleri etkileyebilir.
FIFA’nın 21 yaş ve altı oyuncular için uyguladığı istisnaya göre; kiralamaların genç oyuncuların gelişimine ve antrenmanlarına yardımcı olmada, fırsat ve deneyim sağlamada önemi olduğunu kabul etmekte olup; aynı zamanda oyuncunun gelişim, rekabetçi yapı, dürüstlük, şeffaflık ve sözleşmesel istikrar ilkelerini engellenebileceği görüşünü de vurgulamaktadır. Kiralama transferleriyle ilgili görüş ne olursa olsun, kulüpler ve ulusal federasyonlar yeni kiralama düzenlemelerine tabi ki uymak zorunda kalacaklardır. Yeni düzenlemelerin istenilen hedeflere ulaşmada etkili olup olmadığını önümüzdeki birkaç yıl içinde göreceğimizi düşünmekteyim.
Yazan: Öğr.Gör. Av. Dilay UNAN
Editöryal Düzenleme: Yavuz AKYOL
